Truyện cổ tích Hồ Ba Bể kể về một bà cụ ăn xin nghèo khổ, được dân làng giúp đỡ trong một đêm hội lớn. Sau đó, trời đổ mưa to, nước dâng cao và nhấn chìm cả làng, chỉ còn sót lại nền nhà của bà cụ và một hòn đảo nhỏ giữa hồ, tức là đảo Bà Goá
Tóm tắt truyện:
Ngày xưa, có một bà cụ ăn xin nghèo khổ, đến dự một lễ cầu phúc ở một ngôi làng. Dân làng, trừ hai mẹ con nhà kia, đều hắt hủi, xua đuổi bà. Chỉ có hai mẹ con người phụ nữ nghèo khó thương tình, nhường chỗ cho bà cụ nghỉ ngơi và cho cơm ăn. Tối đó, bà cụ báo trước sẽ có một trận lụt lớn và dặn hai mẹ con lấy gạo nếp làm nang, rồi đi đến nơi cao để tránh nạn. Sáng hôm sau, trời đổ mưa to, nước dâng lên nhấn chìm cả làng, chỉ còn nền nhà của hai mẹ con là không bị ngập, trở thành một hòn đảo nhỏ giữa hồ, gọi là đảo Bà Goá.
Ý nghĩa:
- Truyện ca ngợi lòng nhân ái, sự giúp đỡ người nghèo khó, hoạn nạn
- Khuyên con người không nên vô cảm, thờ ơ trước khó khăn của người khác.
- Giải thích nguồn gốc của hồ Ba Bể, một trong những hồ nước ngọt tự nhiên lớn nhất Việt Nam.
- Hồ Ba Bể được hình thành từ ba hồ nhỏ: Pé Lèng, Pé Lù và Pé Lầm, và được hợp lưu bởi ba con sông.